Projekt „Tablice Pamięci”, nad którym patronat objął prof. dr hab. Piotr Gliński, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, oraz Ministerstwo Obrony Narodowej to wspólna inicjatywa PGE Polska Grupa Energetyczna oraz Instytutu Pamięci Narodowej. W ciągu pięciu lat PGE przeprowadziła kwerendę historyczną wszystkich 165 tablic Tchorka na terenie Warszawy, zamontowała przy nich ponad 130 tabliczek informacyjnych, wyczyściła i zakonserwowała ponad 100 tablic oraz sporządziła i umieściła w aplikacji Tablice Pamięci oraz na stronie tablicepamieci.pl, pierwszą w Polsce elektroniczną bazę ponad 3100 nazwisk ofiar upamiętnionych Tablicami Tchorka w Warszawie.
Inicjatywa ruszyła w październiku 2018 roku, w związku z 80. rocznicą wybuchu II Wojny Światowej. Ma ona na celu popularyzację wiedzy o losach mieszkańców Warszawy, w czasach niemieckiej okupacji, a także rewitalizację Tablic Tchorka, czyli: miejsc pamięci z czasów wojny, poprzez umieszczenie przy nich nowych tablic w języku polskim i angielskim wraz z kodem QR, odsyłającym do materiałów edukacyjnych.
Projekt realizowany jest przez Fundację PGE we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej, pod patronatem wicepremiera, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, prof. Piotra Glińskiego oraz Ministerstwa Obrony Narodowej. 3 października odbyło się wydarzenie podsumowujące projekt.
W trakcie uroczystości odczytany został przez historyka red. Tadeusza Płużańskiego list wicepremiera i prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego. „Niezmiernie się cieszę, że ta podjęta w 2018 roku inicjatywa przyniosła tak piękne efekty w postaci nie tylko odrestaurowania tablic zainstalowanych w miejscach uświęconych krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny, ale również stworzenia strony internetowej oraz innych działań o charakterze edukacyjnym. Jest rzeczą szczególnie ważną, by w dzisiejszych czasach, które cechuje swego rodzaju ucieczka od historii, a także wynikające z niej wykorzenienie z przeszłości, pamięć o istocie naszych dziejów trwała” – napisał do zgromadzonych wicepremier.
Piotr Gliński zaznaczył, że projekt „Tablice Pamięci” to „nasz obowiązek”.
– Projekt „Tablice Pamięci” zaczynaliśmy w 2018 roku, w tej chwili go kończymy. Tam, gdzie było to potrzebne, powstały nowe opisy miejsc kaźni, m.in. w języku angielskim. To jest nasz obowiązek. Dzięki tej akcji i wielu innym naszym przedsięwzięciom możemy informować świat o prawdzie historycznej tak, by każdy przechodzień mógł być świadomy tego, w jakim miejscu się znajduje. Warszawa jest miastem świętym poprzez krew ofiar, które były tutaj mordowane – zarówno polskich, jak i żydowskich. Pamiętamy o tym, bo od tego zależy przyszły los Polski – powiedział prof. dr hab. Piotr Gliński, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Ważne by mówić prawdę historyczną
Prezes IPN dr Karol Nawrocki wezwał do „mówienia prawdy, o polskiej historii”.
– Warszawa była wśród 100 miast zbombardowanych już 1 września 1939 roku. Przez całe 6 lat Warszawa krwawiła. Dzisiaj wszyscy jesteśmy zobowiązani, aby w czasach postępującego relatywizmu historycznego, agresywnej amnezji historycznej, mówić o prawdzie, o polskiej historii. PGE, jej pracownicy, nie zapominają o tej historii, ale mówią o tym też tablice. Tablice, które nie są tylko topograficznym punktem na mapie Warszawy. Nie są tylko hołdem dla ofiar i pogardą dla sprawców, ale są też wyrazem społecznej narodowej myśli Polaków o rzeczach dla nas ważnych, a wśród tych rzeczy jest na pewno pamięć. Pamięć, która ma moc przekraczania granicy życia i śmierci. Człowiek może umrzeć, a pamięć będzie trwała – powiedział Nawrocki.
Ważne działania dla pamięci
W ramach projektu „Tablice Pamięci”, PGE razem z IPN oraz przy wsparciu historyków przeprowadziła kwerendę historyczną wszystkich tablic Karola Tchorka znajdujących się w przestrzeni miejskiej Warszawy, a przy ponad 130 z nich umieściła nowe tablice informacyjne. Dodatkowo powstała także dedykowana strona internetowa oraz aplikacja, które umożliwiają poznanie historii każdego z odwiedzanych miejsc, upamiętniających II Wojnę Światową.
W 2022 roku Fundacja PGE rozpoczęła także prace polegające na czyszczeniu i konserwacji ponad 100 tablic Karola Tchorka.
– Historia Warszawy to historia niezłomnych ludzi i niezłomnego miasta – miasta, które, jak żadne inne na świecie zapłaciło tak wiele za umiłowanie wolności. Najbardziej wymownym symbolem tego poświęcenia są tablice Tchorka, które mijamy codziennie w Warszawie. Projekt „Tablice Pamięci” przypomniał wszystkim, że obok nas w przestrzeni miejskiej istnieją takie miejsca. Mają swoja tragiczną historię i warto o nie dbać, bo to nasza wspólna historia. Czuję ogromną satysfakcję, że dzięki temu projektowi wielu ludzi idąc warszawską ulicą zauważy mijaną tablicę Tchorka, przystanie na chwilę, zapozna się z treścią i pomyśli o bohaterach poległych za wolną Polskę. Pamiętajmy o naszej historii i o miejscach uświęconych krwią Polaków poległych za wolność Ojczyzny – powiedział Wojciech Dąbrowski, prezes zarządu PGE Polskiej Grupy Energetycznej.
Promocja dla zagranicznych turystów
Oprócz wyeksponowania i oddania należytej czci miejscom pamięci, projekt „Tablice Pamięci” ma również na celu zwiększenie rozpoznawalności miejsc pamięci i dotarcie z informacją na temat faktów historycznych do zagranicznych turystów.
To z tego powodu, Fundacja PGE w 2019 roku zorganizowała koncert „Miasto Pamięci” oraz wystawę „Ofiary cywilne Warszawy w czasie niemieckiej okupacji w latach 1939-1945”, która była prezentowana w hali dworca Warszawa Centralna, w Muzeum Wojska Polskiego oraz przed budynkiem PGE.
Co więcej, Fundacja PGE we współpracy z Fundacją Towarzystwa Projektów Edukacyjnych przygotowała również program edukacyjny dla szkół „Miasto Pamięci” oraz wystawę i koncert „Warszawa Miasto Bohaterów”. A także, wraz z wydawnictwem Biały Kruk, wydano dwujęzyczny album zatytułowany „Pamięć Warszawy”. Przeprowadzono również rewitalizację Skweru Męczenników Warszawskiej Woli, zlokalizowanego przy ulicy Karolkowej 49 w Warszawie.
Więcej informacji o projekcie „Tablice pamięci” znajduje się na stronie internetowej: www.tablicepamieci.pl